मराठी म्हणी संग्रह व त्यांचे अर्थ | 500+ Marathi Mhani with Meaning
आज आपण 500+ मराठी म्हणी संग्रह व त्यांचे अर्थ (Marathi Mhani with Meaning) पाहणार आहोत. शाळेत अभ्यासात मराठी म्हणी विचारल्या जातात. शाळेतील किंवा स्पर्धा परीक्षांमध्ये मराठी म्हणी व अर्थ विचारल्या जातात. त्यामुळे आम्ही तुमच्यासाठी काही खास मराठी म्हणी व त्यांचे अर्थ ह्या लेखामध्ये दिल्या आहेत. त्यांचा अभ्यास करून तुम्ही परीक्षेमध्ये चांगल्या मार्क्स ने उत्तीर्ण होऊ शकता.
Read: 1500+ मराठी समानार्थी शब्द | Samanarthi Shabd in Marathi
मराठी म्हणी संग्रह व त्यांचे अर्थ | 500+ Marathi Mhani with Meaning
- अंगाची लाही लाही होणे – खूप संतापणे.
- अंथरूण पाहून पाय पसरावे- आपली आवक जेव्हढी असेल तेवढेच पैसे खर्च करावे.
- अंगात नाही बळ आणि चिमटा घे‌उन पळ – दुर्बळ मनुष्य बलवान व्यक्ती वर सरळ हल्ला न करता छोटी खोडी काढून पसार होतो.
- अपयश हे मरणाहून वोखटे – अपयश मरणापेक्षा भयंकर आहे व लाजीरवाणे आहे.
- अक्कल खाती जमा – नुकसान होणे.
- असेल तेव्हा दिवाळी नाहीतर शिमगा – भरपूर द्रव्य असल्यावर चैन करायची नाहीतर गप्प बसायचे.
- अती झालं अऩ हसू आलं – एखाद्या गोष्टीचा जास्त उहापोह केला तर ती गोष्ट हास्यास्पद ठरते.
- अठरा विश्वे दारिद्र असणे – अति दुर्बळ असणे.
- असतील शिते तर नाचतील भुते – संपत्ती असलेल्या व्यक्तीकडे सर्वजण येतात.
- अडली गाय खाते काय – गरजू माणूस कोणत्याही अटी स्वीकारून काम करतो.
- अंगाचा तीळ पापड होणे – खूप संतापणे.
- अक्कल नाही काडीची म्हणे बाबा माझे लग्नं करा – क्षमता नसताना एखाद्या गोष्टीचा हट्ट करणे.
- अडाण्याचा गेला गाड़ा, वाटेवरची शेते काढा – मूर्ख माणूस कोणत्याही प्रकारे विचित्र वर्तन करू शकतो.
- असतील शिते तर जमतील भूते – फायदा असेल तर त्या माणसाच्या आजूबाजूला फिरणे.
- काप गेले नी भोके राहिली – सारे ऐश्वर्या गेले आणि आता फक्त आठवणी राहिल्या.
- जानवे घातल्याने ब्राह्मण होत नाही – बाह्य देखाव्याने माणूस हुशार होत नाही.
- तळे राखील तो पाणी चाखील – सोपावलेले काम पूर्ण करून आपला फायदा करून घेणे.
- काकडीची चोरी फाशीची शिक्षा – अपराध खूप लहान पण त्याची शिक्षा मात्र खूप मोठी.
- अर्थी दान महापुण्य – गरजूंना दान करणे हे पुण्य काम आहे.
- आवळा देऊन कोहळा काढणे – स्वार्थासाठी छोटी वस्तु देऊन मोठा फायदा करून घेणे.
- असंगाशी संग आणि प्राणाशी गाठ – दुर्जन माणसाची संगत जीवाला धोका निर्माण करू शकते.
- अति तेथे माती – कोणत्याही गोष्टीचा अतिरेक हा नुकसान कारक ठरतो.
- गर्जेल तो पडेल काय – नुसता बोलणं कृती काही नाही.
- आंधळा मागतो एक डोळा देव देतो दोन डोळे – अपेक्षेपेक्षा जास्त प्राप्ती होणे.
- उंटावरचा शहाणा – मूर्ख सल्ला देणारा.
- नाचता येईना अंगण वाकडे – स्वतःला काही येत नसताना दुसऱ्यात दोष काढणे.
- उंटावरून शेळ्या हाकणे -आळस, हलगर्जीपणा करणे.
- घोडमैदानजवळ असणे – परीक्षा लवकरच होणे.
- अंधारात केले पण उजेडात आले – कितीही लपून केलेले काम असो शेवटी ते नजरेसमोर येताच.
- उंटावरून शेळ्या हाकणे -आळस, हलगर्जीपणा करणे.
- कावळ्याच्या शापाने गाय मरत नाही – क्षुद्र माणसांच्या निंदेने थोरांचे नुकसान होत नाही.
- डोंगर पोखरून उंदीर कढणे – जास्त श्रम करून कमी फायदा होणे.
- भरवशाच्या म्हशीला टोणगा – पूर्ण निराशा करणे.
- पाण्यात राहून माशाशी वॆर – बलवानाशी शत्रुत्व काय कामाची.
- अन्नछत्री जेवणे वर मिरपूड मागणे – इतरांकडून आवश्यक ती मदत घ्यायची आणि वर आणखी काही गोष्टी मागून मिजास दाखवणे.
- कांदा पडला पेवात पिसा हिंडे गावात – चुकीच्या मार्गाने शोध घेण्याचा मूर्खपणा करणे.
- जीत्या हुळहुळे आणि मेल्या कानवले – जीवंतपणी दुर्लक्ष करायचे आणि मेल्यावर गोड कौतुक करायचे.
- तरण्याचे कोळसे म्हातार्‍याला बाळसे – उलट गुणधर्म असणे.
- आंधळं दळतं कुत्रं पिठ खातं – एकाने काम करावे दुसऱ्याने त्याचा फायदा घ्यावा.
- अती खाणे मसणात जाणे – अति खाणे नुकसानकारक असते.
- राईचा पर्वत करणे – मूळ गोष्ट लहान पण ती उगाचच मोठी करून सांगणे.
- अंथरूण पाहून पाय पसरावे – ऎपत पाहून खर्च करवा.
- वासरात लंगडी गाय शहाणी – अडाणी लोकात अल्प ज्ञान असणारा शहाणा ठरतो.
- छत्तीसाचा आकडा – विरुद्ध मत असणे.
- नव्याचे नऊ दिवस – नवेपणा असतानाचे कौतुक नंतर टिकत नही.
- तेरड्याचा रंग तीन दिवस – एखादे कार्य थोडे दिवस जोरात चालून एकदम बंद पडणे.
- आई जेवू घालीना बाप भीक मागू देईना – दोन्ही बाजूंनी अडचण.
- झाकली मूठ सव्वा लाखाची – दुर्गुण असले तरी प्रकट करू नयेत.
- नाकाचा बाल – अत्यंत प्रिय व्यक्ती.
- अति शहाणा त्याचा बैल रिकामा – अति शहाणपणाने नुकसान होते.
- अंगाला सुटली खाज हाताला नाही लाज – गरजवंताला बुद्धी नसते.
- कुत्र्याची शेपूट नळीत घातले तरी वाकडे – मूळचा स्वभाव बदलत नाही.
- जो गुळाने मरतो त्याला विष कशास – जिथे गोड बोलून काम होते तिथे हिंसचारची गरज नसते.
- पायीची वहाण पायी बरी – योग्यतेप्रमाणे वागवावे.
- लग्नाला गेली आणि बारशाला आली – खूप उशिराने पोहोचणे.
- वळणाचे पाणी वळणावर जाणे – ज्या गोष्टी घडायच्या त्या घडतच राहणार.
- विशी विद्या तिशी धन – योग्य वेळेत योग्य कामे केली की त्यावरून कर्तुत्वाचा अंदाज बांधता येतो.
- तट्टाला टूमणी तेजीला इशारत – जी गोष्ट मूर्खाला शिकवून समजत नाही ती शहाण्याला इशाऱ्याने समजते.
- अडली गाय फटके खाय – एखादा माणूस अडचणीत सापडला की त्याला त्रास दिल जातो.
- अवचित पडे, नि दंडवत घडे – स्वतःची चूक झाकण्याचा प्रयत्न करणे.
- राज्याचे घोडे आणि खासदार उडे – वस्तू एकाची मिजास दुसऱ्याची.
- लंकेत सोन्याच्या विटा – दुसरीकडे असलेल्या फायद्याच्या गोष्टीचा आपल्याला उपयोग नसतो.
- वरातीमागून घोडे – योग्य वेळ निघून गेल्यावर काम करणे.
- शेरास सव्वाशेर – प्रतिपक्षापेक्षा श्रेष्ठ.
- तेल गेले, तूप गेले, हाती धुपाटणे आले – मुर्खपणामुळे कामाच्या गोष्टी हातातून जाणे.
- टाकीचे घाव सोसल्याशिवाय देवपण येत नही – कष्ट केल्याशिवाय यश प्राप्त होत नाही.
- कुंपणानेच शेत खाणे – सुरक्षा करणाऱ्यानेच घात करणे.
- चार दिवस सासूचे चार दिवस सुनेचे – वेळ सगळ्यांवर येते.
- अडला हरी गाढवाचे पाय धरी – अडचणीच्या काळात मूर्खांलापण मान द्यावा लागतो.
- तोंड दाबून बुक्क्यांचा मार – कारण नसताना अन्या सहन करणे.
- नावडतीचे मीठ अळणी – न आवडणाऱ्या व्यक्तीची प्रत्येक गोष्ट न आवडणे.
- दुष्काळात तेरावा महिना – एक संकट अस्ताणे अजून संकट येणे.
- एका हाताने टाळी वाजत नाही – प्रत्येक कार्यात दोनी बाजूचा सहभाग असावा.
- अंगावरचे लेणे, जन्मभर देणे – दागिन्याकरिता कर्ज घेणे आणि ते जन्मभर फेडने.
- विचाराची तूट तेथे भाषणाला उत – मूर्खांच्या गर्दीत नेहमी नुसती बडबड असते.
- झाकली मूठ सव्वा लाखाची – व्यंग नेहमी झाकून ठेवावे.
- कुडी तशी फोडी – देहा प्रमाणे आहार मिळणे.
- ताकापुरते रामायण – कामापूर्ती खुशामत करणे.
- अंगठा सुजला म्हणून डोंगराएवढा होईल का – प्रत्यक गोष्टीला ठराविक मर्यादा असते.
- अवसबाई इकडे पुनवबाई तिकडे – एकमेकांच्या अगदी विरुद्ध बाजू.
- रोज मरे त्याला कोण रडे – रोजच्या होणाऱ्या गोष्टीकडे दुर्लक्ष करणे.
- लाज नाही मला कोणी काही म्हणा – निर्लज्ज मनुष्य दुसऱ्याच्या टीकेची पर्वा करत नाही.
- विश्वासही ठेवला घरी चारी सुना गरवार करी – विश्वासघात करणे.
नवीन मराठी म्हणी व त्यांचे अर्थ (Marathi Mhani & Meaning)
- पालथ्या घड्यावर पाणी – सगळे प्रयत्न अपयशी होणे.
- रात्र थोडी सोंगे फार – कमी वेळात जास्त काम करणे.
- कामापुरता मामा – स्वार्तासाठी गोड बोलणे.
- आधी पोटोबा मग विठोबा – पहिले पोट भरणे नंतर देवाचे पूजन करणे.
- काखेत कळसा गावाला वळसा – स्वतःकडे असून सगळीकडे शोधणे.
- लकडी दाखविल्या शिवाय मकडी वळत नाही – धाका शिवाय शिस्त नाही.
- मऊ सापडले म्हणून कोपराने खणू नये – चांगुलपणाचा गैरफायदा घेऊ नये.
- नाव मोठे लक्षण खोटे – कार्य मोठे पण प्रत्येक्ष कृती काहीच नाही.
- हपापाचा माल गपापा – छळाने मिळवलेली संपत्ती जास्त काळ टिकत नाही.
- कुऱ्हाडीचा दांडा गोतास काळ – आपल्याच माणसाचे आपल्या हातून वाईट होणे.
- गाढवाला गुळाची चव काय – मूर्ख माणसाला ज्ञानाचे महत्व माहित नसते.
- अंत काळापेक्षा मध्यान्हकाळ कठीण – मरण्याच्या वेदनांपेक्षा भुकेच्या वेदना अधिक दुःखदायक असतात.
- कुऱ्हाडीचा दांडा गोतास काळ – स्वार्थासाठी दुष्ट बुद्धीने शत्रूला मदत करून आपल्याच माणसाचे नुकसान करणे.
- लेकी बोले सुने लागे – एकाला उद्देशून पण दुसऱ्याला लागेल असे बोलणे.
- शहाण्याला शब्दाचा मार – शहाण्या माणसाला त्याच्या चुकी बाबत शब्दांनी समज दिली तर ती पुरेसे असते.
- संग तसा रंग – संगती प्रमाणे वर्तन असणे.
- डोळ्यात केर आणि कानात फुंकर – रोग एकीकडे आणि उपचार दुसरीकडे.
- कानात बुगडी, गावात फुगडी – कमी संपत्तीचे मोठे प्रदर्शन करणे.
- अवशी खाई तूप आणि सकाळी पाही रूप – अतिशय उतावळेपणाची कृती करणे.
- अंगापेक्षा भोंगा मोठा – मूळ गोष्टींपेक्षा इतर गोष्टींचा बडेजाव मोठा असणे.
- अनुभवल्याशिवाय कळत नाही, चावल्याशिवाय गिळत नाही – एखाद्या गोष्टीत सहभाग घेतल्याशिवाय ती गोष्ट साध्य होत नाही.
- विंचवाचे बिऱ्हाड पाठीवर – गरजेपुरते गोष्टी घेऊन फिरणे.
100 लेटेस्ट मराठी म्हणी (100 latest Marathi mhani)
- घोंगडे भिजत पडणे – एखादी गोष्ट खूप दिवसापासून प्रलंबित असणे.
- घरात नाही एक तीळ अन मिशाला पिळ – गरीब असताना श्रीमंतीची एट करणे.
- घोडे खाई भाडे – एखाद्या गोष्टीवर भरमसाठ खर्च होणे.
- घरचा उंबरठा दारालाच माहित – घरातील गोष्टी घरातल्या लोकांनाच माहित असते.
- घार हिंडते आकाशी परी तिचे चित पिल्लांपाशी – घर प्रमुखाचे लक्ष आपल्या मुलांकडेच असते.
- घरोघरी मातीच्या चुली – सर्वदूर सारखीच परिस्थिती असते.
- घोड्यावर हौदा हत्तीवर खोगीर – कोणताही विचार न करता विसंगत कृत्य करणे.
- घरात नाही कौलान रिकामा डौल – गरीब असताना श्रीमंतीची एट करणे.
- घोड मैदानजवळ असणे – परीक्षा लवकरच होणे.
- चार आण्याचा मसाला बारा आण्याची कोंबडी – एखाद्या छोट्या गोष्टीची किंमत कमी आणि इतर खर्च खूप जास्त असणे.
- चांभाराची नजर जोड्यावर – आपआपल्या व्यवसाया संबधित गोष्टींकडे मनुष्य अधिक रस घेऊन अवलोकन करतो.
- चकाकते ते नेहमी सोने नसते – बडेजाव करणारे सर्वजण श्रीमंत नसतात.
- चार दिवस सासूचे चार दिवस सुनेचे – प्रत्येकाचा दिवस असतो.
- चोर नाही तर चोराची लंगोटी – भरपूर अपेक्षा असताना अल्प लाभावर समाधान मानणे.
- चोर तो चोर वर शिरजोर – गुन्हा कबूल न करता समोरच्यास दोषी ठरवणे.
- चुकलेला फकीर मशिदीत – मनुष्य आपल्या मूळ स्थानावर परततो.
- चोरीचा मामला हळू हळू बोंबला – वाईट गोष्ट सर्व बाजूंनी झाकण्याचा प्रयत्न होतो.
- चोराच्या वाटा चोरालाच माहीत – वाईट कृत्य करणाऱ्या व्यक्तीस त्याचे मार्ग व स्त्रोत माहिती असतात.
- चालत्या गाडीला खीळ घालणे – एखाद्याच्या चांगल्या कामात व्यत्यय आणणे.
- चोराच्या मनात चांदणे – वाईट व्यक्ती कायम कुटिल डाव रचत असतो.
- चतुर्भुज होणे – लग्न करणे.
- चिंती परा ते येई घरा – वाईट चिंतन केले की तशीच घटना आपल्या आयुष्यात घडते.
- चांगल्या कामाचा प्रारंभ स्वतःच्या घरापासून व्हावा – चांगली गोष्ट स्वतः पासून सुरवात करावी.
- ठेवीले अनंते तैसेची राहावे – जी परिस्थिती आहे त्यात समाधान मानावे.
- ठकास महाठक – प्रत्येक वाईट माणसाला त्यापेक्षा वरचढ माणूस मिळतोच.
- डोंगर पोखरून उंदीर कढणे – जास्त श्रम करून कमी फायदा होणे.
अर्थपूर्ण मराठी म्हणी व त्यांचे अर्थ
- डोळ्यात अंजन घालणे – एखाद्यास दिवसाढवळ्या विश्वासघात करुन फसविणे.
- एकदा की नाव कानफाट्या पडले की पडलेच – लोकात एकदा की नाचक्की झाली की लोकं त्याच दृष्टीने पाहतात.
- एका पुताची माय वळचणीखाली जीव जाय – एक मुलगा पोटी असून सुद्धा तो आईला सुखाने जगू देत नाही.
- एकटा जीव सदाशिव – एकटा माणूस चिंतामुक्त अन सुखी असतो.
- एकाने गाय मारली तर दुसऱ्याने वासरू मारू नये – एकाने वाईट गोष्ट केली तर आपल्यालाही वाईट गोष्ट करण्याचा हक्क पोहोचत नाही.
- कुत्र्याचे शेपूट नळीत घातले तरी वाकडे ते वाकडेच – वाईट व्यक्तीची वाईट सवय कधीही जात नाही.
- काम न धंदा, हरी गोविंदा – रिकामटेकडा मनुष्य फक्त बडबड करण्यात आपला वेळ घालवतो.
- कामा पुरता मामा – व्यावहारीक जगात स्वार्थ बाळगणे.
- घरात घाण दारात घाण कुठे गेली गोरीपान – काम न करता फक्त दिखाउपणा प्रदर्शित करणे.
- कुठे राजा भोज कुठे गंगुतेली – बलाढ्य माणूस आणि दुर्बळ यांची तुलना होऊ शकत नाही.
- एका कानाचे दुसऱ्या कानाला कळत नाही – अत्यंत गुप्तपणे आपले कार्य करणे.
- गाढवाचा गोंधळ लाथांचा सुकाळ – मुखं मनुष्य आपल्या वागण्याने सर्वदूर गोंधळ उडवतो.
- गावात नाही झाड अन म्हणे एरंडया ला आले पान – एखादी गोष्ट उगीचच वाढवून सांगणे.
- गरजवंताला अक्कल नाही – असहाय्य माणूस कोणाकडेही मदतीची याचना करतो.
- गतं न शौच्यम – एखादी गोष्टीचे महत्व संपल्या नंतर त्यासाठी उपाय योजना करणे व्यर्थ आहे.
- एकमेका सहाय्य करू अवघे धरू सुपंथ – एकमेकांच्या सहकार्याने सर्वांचाच फायदा होतो.
- एका म्यानात दोन तलवारी राहत नाही – लोकात एकदा की नाचक्की झाली की लोकं त्याच दृष्टीने पाहतात.
- एका दगडात दोन पक्षी मारणे – एकाच कार्यात दोन काम करणे.
- एका कानाचे दुसऱ्या कानाला कळत नाही – अत्यंत गुप्तपणे आपले कार्य करणे.
- गर्वाचे घर खाली – गर्व असलेल्या माणसाचा पराजय होतोच.
- एकादशी अन दुप्पट खाशी – नियमांच्या विरुद्ध वर्तन करणे दरिद्री माणसाचा उपयोग होत नाही.
- कवड्यांचे दान केले अन गावात नगारे वाजविले – दान छोटे करून इतर लोकांना महती सांगत फिरणे.
- एकाने गाय मारली तर दुसऱ्याने वासरू मारू नये – एकाने वाईट गोष्ट केली तर आपल्यालाही वाईट गोष्ट करण्याचा हक्क पोहोचत नाही.
- एका म्यानात दोन तलवारी राहत नाही – लोकात एकदा की नाचक्की झाली की लोकं त्याच दृष्टीने पाहतात.
- एकादशी अन दुप्पट खाशी – नियमांच्या विरुद्ध वर्तन करणे दरिद्री माणसाचा उपयोग होत नाही.
- कोंबड झाकलं तरी तांबड उगवल्या शिवाय राहत नाहीलपत नाही – सत्य कधीही लपत नाही.
- काळी बेंद्री एकाची अन सुंदर बायको लोकाची – सर्वाना आपल्या गोष्टीपेक्षा इतरांच्या चांगल्या आहेत असे वाटते.
- कावळा बसायला अन फांदी तुटायला एकाच घात – योगायोगाने एखादी गोष्ट घडून भलत्याच गोष्टीचा संबंध वेगळ्याच गोष्टीला लावणे.
- काम नाही घरी अन सांडून भरी – काम नसताना उगाच काम निर्माण (वाढवून) तेच काम परत परत करणे.
- कानामागून आली तिखट झाली – नवीन आलेली व्यक्ती लवकरच यशस्वी होणे.
- करून करू भागले अन देवपूजेला लागले – वाईट गोष्टींचा वीट आल्यावर चांगल्या गोष्टी करण्याचा प्रयत्न करणे.
- एका दगडात दोन पक्षी मारणे – एकाच कार्यात दोन काम करणे.
- करंगळी सुजली तर डोंगरा एवढी होईल काय – छोट्या माणसाला थोर माणसाची बरोबरी करणे अशक्य आहे.
तुम्हाला ह्या 500+ मराठी म्हणी व त्यांचे अर्थ (Marathi Mhani with Meaning) कसे वाटले ते आम्हाला कमेंट्स मध्ये नक्की सांगा. तसेच जर तुमच्या जवळ आणखी काही म्हणी असतील तर आम्हाला नक्की सेंड करा.
हे नक्की वाचा:
» English Alphabets in Marathi (इंग्रजी भाषेतील मुळाक्षरे)
» Amazon कंपनी बद्दल संपूर्ण माहिती
