indian states and capitals in marathi :- भारत हा विविध संस्कृती आणि परंपरा असलेला विशाल देश आहे. एवढ्या विशाल राष्ट्राचा एकच घटक म्हणून शासन करणे प्रशासकीयदृष्ट्या आव्हानात्मक आहे. म्हणूनच भारतात राज्यांची निर्मिती हा शहाणपणाचा निर्णय होता.
इंग्रजांनी ऐतिहासिक काळात भारतात प्रांत निर्माण केले, पण जसजसा काळ बदलला तसतसे या प्रांतांचे राज्यांमध्ये रूपांतर झाले.
आज, भारतामध्ये राज्ये आणि केंद्रशासित प्रदेशांची एक सुव्यवस्थित व्यवस्था आहे, जी 1947 मध्ये भारताला स्वातंत्र्य मिळाल्यावर अस्तित्वात नव्हती. राज्यांच्या निर्मितीमुळे चांगले प्रशासन सक्षम झाले आहे आणि सरकार लोकांच्या जवळ आले आहे.
यामुळे प्रत्येक राज्याच्या विकासातही मदत झाली आहे, कारण ते त्यांच्या विशिष्ट गरजा आणि आवश्यकतांवर लक्ष केंद्रित करू शकतात. म्हणून, भारतातील राज्यांची निर्मिती ही राष्ट्राच्या प्रगती आणि विकासाच्या दिशेने एक महत्त्वपूर्ण पाऊल आहे.
सध्या भारतात २८ राज्ये आणि ८ केंद्रशासित प्रदेश (UTs) आहेत. राज्ये त्यांचे निवडून आलेले अधिकारी आणि मुख्यमंत्री यांच्याद्वारे शासित असतात जे त्यांचे निवडून आलेले नेते म्हणून काम करतात.
दुसरीकडे, केंद्र सरकार प्रशासकीय व्यवहार्यता आणि सुरक्षिततेच्या समस्यांसह विविध कारणांसाठी केंद्रशासित प्रदेशांच्या प्रशासनावर देखरेख करते.
भारत त्याच्या विविध भाषिक लँडस्केपसाठी प्रसिद्ध आहे. आणि दर काही किलोमीटरवर बोलली जाणारी भाषा बदलते याचा आम्हाला अभिमान वाटतो. भारतातील राज्ये, राजधान्या आणि स्थापना तारखांबद्दल स्वतःला परिचित करण्यासोबतच, देशात बोलल्या जाणार्‍या विविध भाषांशी परिचित होणे अत्यावश्यक आहे.
भारतीय संविधानाने आठव्या अनुसूचीमध्ये 22 भाषांना मान्यता दिली आहे. 26 जानेवारीपर्यंत, दमण आणि दीव हे केंद्रशासित प्रदेश, तसेच दादरा आणि नगर हवेली, एकाच केंद्रशासित प्रदेशात विलीन झाले आहेत. या एकीकरणामुळे देशातील केंद्रशासित प्रदेशांची संख्या आठ झाली आहे.
भारतातील 28 राज्यांची नावे, त्यांची राजधानी आणि भाषा – indian states and capitals in marathi
| क्र | राज्य | राजधानी | अधिकृत भाषा | स्थापना |
|---|---|---|---|---|
| 1 | हिमाचल प्रदेश | शिमला | हिंदी | 25 जानेवारी 1971 |
| 2 | हरियाणा | चंदीगड | हिंदी | 1 नोव्हेंबर 1966 |
| 3 | गुजरात | गांधीनगर | गुजराती | 1 मे 1960 |
| 4 | मध्य प्रदेश | भोपाळ | हिंदी | 1 नोव्हेंबर 1956 |
| 5 | छत्तीसगड | रायपूर | हिंदी | 1 नोव्हेंबर 2000 |
| 6 | बिहार | पाटणा | हिंदी | १ नोव्हेंबर १९५६ |
| 7 | आसाम | दिसपूर | आसामी | १ नोव्हेंबर १९५६ |
| 8 | अरुणाचल प्रदेश | इटानगर | इंग्रजी | 20 फेब्रुवारी 1987 |
| 9 | पश्चिम बंगाल | कोलकाता | बंगाली | 26 जानेवारी 1950 |
| 10 | तेलंगणा | हैदराबाद | तेलगू | 2 जून 2014 |
| 11 | मिझोरम | आयझॉल | मिझो, इंग्रजी आणि हिंदी | 21 जानेवारी 1972 |
| 12 | महाराष्ट्र | मुंबई | मराठी | 1 मे 1960 |
| 13 | आंध्र प्रदेश | अमरावती | तेलगू | १ ऑक्टो. १९५३ |
| 14 | मेघालय | शिलाँग | इंग्रजी | 1 एप्रिल 1970 |
| 15 | सिक्कीम | गंगटोक | इंग्रजी | 10 एप्रिल 1975 |
| 16 | गोवा | पणजी | कोकणी | 19 डिसेंबर 1961 |
| 17 | उत्तर प्रदेश | लखनौ | हिंदी | 12 जानेवारी 1950 |
| 18 | उत्तराखंड | डेहराडून | हिंदी | 1 जानेवारी 2007 |
| 19 | त्रिपुरा | आगरतळा | बंगाली, इंग्रजी आणि कोकबोरोक | 1 जुलै 1963 |
| 20 | नागालँड | कोहिमा | इंग्रजी | 1 डिसेंबर 1963 |
| 21 | कर्नाटक | बेंगळुरू | कन्नड | १ नोव्हेंबर १९५६ |
| 22 | केरळा | तिरुअनंतपुरम | मल्याळम | 1 नोव्हेंबर 1956 |
| 23 | मणिपूर | इंफाळ | मीतेई (मणिपुरी) | 21 जानेवारी 1972 |
| 24 | पंजाब | चंदीगड | पंजाबी | 1 नोव्हेंबर 1966 |
| 25 | राजस्थान | जयपूर | हिंदी | 30 मार्च 1949 |
| 26 | तामिळनाडू | चेन्नई | तमिळ | 26 जानेवारी 1950 |
| 27 | झारखंड | रांची | हिंदी | 15 नोव्हेंबर 2000 |
| 28 | ओडिशा | भुवनेश्वर | ओडिया | 1 एप्रिल 1936 |
note :- 2019 च्या जम्मू आणि काश्मीर पुनर्रचना कायद्यानुसार, 31 ऑक्टोबर हा जम्मू आणि काश्मीर आणि लडाख या दोन केंद्रशासित प्रदेशांच्या स्थापनेसाठी अधिकृत दिवस म्हणून नियुक्त करण्यात आला. एखाद्या राज्याचे दोन केंद्रशासित प्रदेशांमध्ये विभाजन केल्याचे हे प्रारंभिक उदाहरण आहे. परिणामी, 26 जानेवारी 2020 पर्यंत देशातील राज्यांची एकूण संख्या आता 28 होईल, तर भारतात सध्या 8 केंद्रशासित प्रदेश आहेत.
भारतातील केंद्रशासित प्रदेश – Indian Union Territories with their capital in Marathi
| क्र | केंद्रशासित प्रदेश | राजधानी | स्थापना दिवस |
|---|---|---|---|
| 1 | जम्मू आणि काश्मीर | श्रीनगर | 31 ऑक्टोबर 2019 |
| 2 | लडाख | लडाख | 31 ऑक्टोबर 2019 |
| 3 | पाँडिचेरी | लडाख | 16 ऑगस्ट 1962 |
| 4 | दादरा, नगर हवेली | दमन | 26 जानेवारी 2020 |
| 5 | दिल्ली | नवी दिल्ली | 1 नोव्हेंबर 1956 |
| 6 | लक्षद्वीप | लडाख | 1 नोव्हेंबर 1956 |
| 7 | चंदीगड | चंदीगड | 1 नोव्हेंबर 1966 |
| 8 | अंदमान आणि निकोबार | पोर्ट ब्लेअर | 1 नोव्हेंबर 1956 |
