Digital Rupee in Marathi - डिजिटल रुपया म्हणजे काय?

माहिती आवडल्यास नक्की शेअर करा!

Digital Rupee in Marathi – Digital Rupee बद्दल तुम्ही नक्कीच ऐकले असेल. पण हे Digital Rupee काय असते? Digital Rupee in Marathi ह्याचा वापर कसा करायचा ? हे आज आपण जाणून घेऊया. CBDCs देशाच्या राष्ट्रीय चलनाचे डिजिटल स्वरूप दर्शवतात, भारताच्या बाबतीत, तो डिजिटल रुपया (e₹) आहे, जो केंद्रीय बँकेद्वारे जारी केला जातो आणि नियंत्रित केला जातो. हे बिटकॉइन सारख्या क्रिप्टोकरन्सीपेक्षा मूलभूतपणे वेगळे आहे, ज्या विकेंद्रित आहेत आणि पारंपारिक आर्थिक व्यवस्थेच्या बाहेर कार्यरत आहेत. दुसरीकडे, CBDCs मध्यवर्ती बँकेच्या चलनविषयक धोरण आणि पेमेंट इन्फ्रास्ट्रक्चरमध्ये पूर्णपणे समाकलित आहेत.

डिजिटल रुपया म्हणजे काय? – What is Digital Rupee in Marathi

डिजिटल चलन इलेक्ट्रॉनिक स्वरूपात उपलब्ध असलेल्या कोणत्याही चलनाचा संदर्भ देते. डिजिटल रुपया हा व्हर्च्युअल पैसा आहे, ज्याचा उद्देश भौतिक पैशाप्रमाणेच आहे. हे रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडिया (RBI) द्वारे जारी केलेले डिजिटल चलन आहे, देशाची मध्यवर्ती बँक. डिजिटल रुपया हे एक केंद्रीकृत डिजिटल चलन आहे जे थेट RBI द्वारे नियंत्रित केले जाते, पारंपारिक चलनांशी संबंधित स्थिरता आणि विश्वास राखते.

डिजिटल रुपया का सुरू केला?

डिजिटल रुपी भारतात आर्थिक समावेश वाढवण्यासाठी, औपचारिक वित्तीय सेवांमध्ये अधिक प्रवेश प्रदान करण्यासाठी सादर करण्यात आला आहे. जलद आणि अधिक सुरक्षित डिजिटल पेमेंट पद्धतींद्वारे व्यवहारांमध्ये कार्यक्षमतेला चालना देणे, देशाच्या तांत्रिक प्रगतीशी संरेखित करणे, डिजिटल-प्रथम अर्थव्यवस्थेला चालना देणे, भौतिक चलनावरील अवलंबित्व कमी करणे आणि संभाव्य बेकायदेशीर क्रियाकलापांना तोंड देताना आर्थिक व्यवहारांवर चांगले नियामक नियंत्रण सक्षम करणे हे त्याचे उद्दिष्ट आहे. Digital Rupee in Marathi

डिजिटल रुपया कसा काम करतो?

डिजिटल रुपया, ज्याला eRupee असेही म्हणतात, हा इलेक्ट्रॉनिक पैसा आहे. हे सुरक्षित आणि पारदर्शक व्यवहारांसाठी ब्लॉकचेन किंवा वितरित खातेवही तंत्रज्ञानाचा वापर करून रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडिया (RBI) द्वारे जारी केलेल्या आणि नियंत्रित केलेल्या डिजिटल चलनाच्या रूपात कार्य करते.

Types of CBDCs in Marathi – CBDC चे प्रकार

सीबीडीसीचे मुख्यत दोन मुख्य प्रकारांमध्ये वर्गीकरण केले जाऊ शकते:

किरकोळ CBDCs (Retail CBDCs)

दैनंदिन व्यवहारांसाठी सामान्य लोकांच्या वापरासाठी डिझाइन केलेले, आज रोख कसे वापरले जाते. सेंट्रल बँक डिजिटल चलने (CBDCs) रिटेल क्षेत्रासाठी अनेक फायदे देतात. किरकोळ CBDCs ग्राहकांसाठी जलद आणि अधिक कार्यक्षम पेमेंट पद्धत प्रदान करून व्यवहार सुव्यवस्थित करू शकतात. हे डिजिटल चलन बँक नसलेल्या लोकसंख्येपर्यंत पोहोचून, अधिक समावेशक अर्थव्यवस्थेला चालना देऊन आर्थिक समावेश वाढवू शकते. याव्यतिरिक्त, CBDC व्यवहारांची पारदर्शकता फसवणूक आणि मनी लाँडरिंगचा सामना करण्यास मदत करू शकते, ज्यामुळे किरकोळ व्यवहार अधिक सुरक्षित आणि विश्वासार्ह बनतात.

घाऊक CBDCs (Wholesale CBDCs)

आंतरबँक सेटलमेंट्स आणि इतर घाऊक व्यवहारांसाठी वित्तीय संस्थांद्वारे वापरण्यासाठी हेतू. घाऊक CBDC ही वित्तीय संस्थांसाठी केंद्रीय बँकांकडून जारी केलेली डिजिटल चलने आहेत. ही चलने बँकांमधील मोठ्या-मूल्याच्या व्यवहारांसाठी वापरली जातात, जलद सेटलमेंट वेळा आणि कमी खर्चाचे फायदे देतात. घाऊक सीबीडीसीचा परिचय आंतरबँक व्यवहारांची कार्यक्षमता आणि सुरक्षितता वाढवू शकतो, ज्यामुळे अधिक सुव्यवस्थित आर्थिक प्रणालीचा मार्ग मोकळा होतो.

डिजिटल रुपया जारी करणे

रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडिया (RBI) इलेक्ट्रॉनिक टोकन जारी करते ज्यांची देवाणघेवाण करता येते, भौतिक चलनासारख्या मूल्यांसह. RBI डिजिटल रुपयाच्या वितरणावर नियंत्रण ठेवते, त्याचे वितरण व्यावसायिक बँकांना किंवा प्रचलित वित्तीय संस्थांना करते. डिजिटल रुपयाने केलेले व्यवहार पारदर्शकता आणि सुरक्षिततेसाठी सुरक्षित खातेवही प्रणालीवर रेकॉर्ड केले जातात आणि सत्यापित केले जातात.

डिजिटल रुपया मिळवणे

अधिकृत वित्तीय संस्था किंवा इतर मान्यताप्राप्त प्लॅटफॉर्मद्वारे प्रदान केलेल्या डिजिटल वॉलेटद्वारे वापरकर्ते डिजिटल रूपे मिळवू शकतात. हे वॉलेट चलनासाठी सुरक्षित डिजिटल स्टोरेज म्हणून काम करतात. रोख पैसे काढण्याप्रमाणेच डिजिटल टोकन देखील काढता येतात आणि UPI गेटवे वापरून रोख eRupee मध्ये रूपांतरित करता येते.

ई-रुपया कसा लोड करायचा?

वापरकर्ते आवश्यक टोकन रक्कम लोड करू शकतात किंवा त्यांच्या लिंक केलेल्या बँक खाते (बँक ऑफ बडोदा खाते) किंवा इतर UPI खात्याद्वारे डिजिटल रुपयाचे भिन्न मूल्य निवडू शकतात. वापरकर्त्यांनी “इतर UPI खाते” निवडले असल्यास, त्यांच्या फोनवर उपलब्ध असलेल्या सर्व UPI ॲप्सची सूची दिसेल. वापरकर्ते त्यांचे पसंतीचे UPI ॲप निवडू शकतात, त्यांचा UPI पिन टाकू शकतात आणि व्यवहार पूर्ण करू शकतात. रक्कम थेट बँक खात्यातून डेबिट केली जाते आणि डिजिटल रुपया वॉलेटमध्ये यशस्वीरित्या लोड केला जातो.

एम.बी.ए (MBA) कोर्स बदल संपूर्ण माहिती – MBA Information in Marathi

ई-रुपयाची पूर्तता कशी करावी?

वापरकर्ते त्यांच्या लिंक केलेल्या बँक खात्यात वॉलेट टोकन रिडीम/अनलोड करू शकतात. डिजिटल रुपे टोकन्स त्यांच्या वॉलेटमधून अनलोड केले जातील आणि त्यांच्या लिंक केलेल्या बँक खात्यात समतुल्य रक्कम जमा केली जाईल.

डिजिटल रुपया वापरणे

व्यक्ती-व्यक्ती: QR कोड किंवा त्यांच्या मोबाइल नंबरसह दुसऱ्या व्यक्तीच्या वॉलेटमध्ये पैसे हस्तांतरित करा.

व्यक्ती-ते-व्यापारी: पेमेंट करण्यासाठी व्यापाऱ्याच्या आस्थापनांवर (दुकाने) प्रदर्शित केलेला QR कोड स्कॅन करा.

Features of Digital Rupee – डिजिटल रुपयाची वैशिष्ट्ये

डिजिटल रुपया हा भारतीय रिझर्व्ह बँकेद्वारे जारी केला जातो आणि व्यक्ती, व्यवसाय आणि सरकारी संस्थांद्वारे स्वीकारला जाणारा सुरक्षित पेमेंट प्रकार म्हणून कायदेशीररित्या मान्यताप्राप्त आहे. जारी करणे मध्यवर्ती बँकेच्या आर्थिक धोरणांचे पालन करते. धारकांना व्यावसायिक बँकांद्वारे डिजिटल रुपयाचे भौतिक रोखीत रूपांतर करण्याचे स्वातंत्र्य आहे.

MS Dhoni information in Marathi

कायदेशीर निविदा: CBDCs कायदेशीर निविदा मानल्या जातात, सर्व प्रकारच्या व्यवहारांसाठी वापरण्यायोग्य.
सेंट्रल बँक नियंत्रण: CBDCs स्थिरता आणि विश्वासार्हता सुनिश्चित करून, मध्यवर्ती बँकेद्वारे नियंत्रित आणि नियमन केले जातात.

प्रोग्राम करण्यायोग्य पैसा: CBDC मध्ये प्रोग्राम करण्यायोग्य वैशिष्ट्ये असू शकतात, जसे की स्मार्ट करार, स्वयंचलित, स्वयं-अंमलबजावणी आर्थिक करार.

डिजिटल रुपयाचे फायदे – Benefits of Digital Rupee in Marathi

सुविधा आणि प्रवेशयोग्यता:

डिजिटल रुपया अखंड आणि झटपट व्यवहारांना अनुमती देतो. वापरकर्ते देय देऊ शकतात, निधी हस्तांतरित करू शकतात आणि भौतिक चलनाच्या गरजेशिवाय आर्थिक क्रियाकलाप करू शकतात. हे मोबाइल फोनद्वारे प्रवेश करण्यायोग्य आहे, जे विविध प्रदेश आणि लोकसंख्याशास्त्रातील लोकांसाठी सोयीस्कर बनवते.

Latest Marathi Riddles with Answers

आर्थिक समावेशन:

पारंपारिक बँकिंग सेवांमध्ये प्रवेश नसलेल्यांना औपचारिक अर्थव्यवस्थेत सहभागी होण्याची संधी प्रदान करते. पारंपारिक रोख व्यवहारांमध्ये छपाई, वाहतूक आणि सुरक्षिततेशी संबंधित खर्चाचा समावेश होतो. डिजिटल रुपयामुळे, या खर्चात लक्षणीय घट झाली आहे. वापरकर्ते भौतिक चलन विनिमय आणि हाताळणीशी संबंधित शुल्क टाळू शकतात.

कमी झालेले व्यवहार खर्च: मध्यस्थांना काढून टाकते, ज्यामुळे पारंपारिक बँकिंग प्रणालींच्या तुलनेत व्यवहाराचा खर्च कमी होतो.

कार्यक्षमता आणि वेग: भौगोलिक स्थानाची पर्वा न करता, व्यवहारांवर जलद प्रक्रिया केली जाते, अनेकदा काही सेकंदात.

पारदर्शकता आणि सुरक्षितता: ब्लॉकचेन लेजर क्रिप्टोग्राफिक प्रोटोकॉलद्वारे सुरक्षा राखताना व्यवहार पारदर्शकता सुनिश्चित करते.

सरकारी नियंत्रण आणि नियमन: केंद्रीय नियमन असल्याने, RBI डिजिटल रुपयाशी संबंधित पुरवठा, परिसंचरण आणि आर्थिक धोरणे नियंत्रित करू शकते.

CBDC ची आव्हाने आणि चिंता

गोपनीयतेची चिंता: CBDCs चा वापर गोपनीयतेबद्दल प्रश्न निर्माण करतो, कारण व्यवहारांचे सहज निरीक्षण केले जाऊ शकते आणि शोधले जाऊ शकते, संभाव्यत: वैयक्तिक आर्थिक गोपनीयतेशी तडजोड केली जाऊ शकते.

सायबरसुरक्षा जोखीम: CBDCs सायबर-हल्ल्यांना संवेदनशील असतात, डिजिटल चलनाच्या अखंडतेचे रक्षण करण्यासाठी मजबूत सुरक्षा उपाय आवश्यक असतात.

Share Market Information in Marathi

पारंपारिक बँकिंगचा व्यत्यय: CBDCs चा व्यापक अवलंब केल्याने पारंपारिक बँकिंग प्रणाली विस्कळीत होऊ शकते, संभाव्यत: बँक चालवणे आणि इतर प्रणालीगत आव्हाने.

आंतरराष्ट्रीय परिणाम: CBDCs चा जागतिक अवलंब केल्याने आंतरराष्ट्रीय चलन प्रणालीवर परिणाम होऊ शकतो, ज्यामुळे जगातील प्राथमिक राखीव चलन म्हणून यूएस डॉलरच्या भूमिकेबद्दल चिंता निर्माण होऊ शकते.

बँक ऑफ बडोदा माइलस्टोन्स मध्ये CBDC

बँक ऑफ बडोदाने 17 जानेवारी 2023 रोजी “बँक ऑफ बडोदा डिजिटल रुपी” नावाचे CBDC ऍप्लिकेशन लाँच केले.

बँक ऑफ बडोदाने 2 सप्टेंबर 2023 रोजी बँक ऑफ बडोदा डिजिटल रुपी ॲपवर पायलट वापरकर्त्यांसाठी CBDC UPI QR इंटरऑपरेबिलिटी कार्यक्षमता सक्षम केली.

निष्कर्ष

डिजिटल रुपया मध्ये भारताच्या आर्थिक परिदृश्यात क्रांती घडवून आणण्याची, आर्थिक समावेशनाला चालना देण्याची, व्यवहाराची किंमत कमी करण्याची आणि आर्थिक ऑपरेशन्स सुव्यवस्थित करण्याची क्षमता आहे. डिजिटल चलन परिसंस्था विकसित होत असताना, भारतातील व्यवहार आणि वित्तीय सेवांच्या भविष्याला आकार देण्यासाठी डिजिटल रुपयाची भूमिका महत्त्वाची आहे.

Digital Marketing in Marathi – डिजिटल मार्केटिंग मराठी माहिती

डिजिटल रुपया हा भारताच्या आर्थिक इतिहासातील एक महत्त्वाचा विकास आहे, अधिक समावेशक आणि कार्यक्षम वित्तीय प्रणाली तयार करण्यासाठी तंत्रज्ञानाचा लाभ घेत आहे. जसजसे ते विकसित होत आहे, तसतसे ते देशामध्येच नव्हे तर संभाव्य जागतिक स्तरावर देखील महत्त्वपूर्ण प्रभाव पाडत आहे, इतर राष्ट्रांनी त्यांची डिजिटल चलने एक्सप्लोर करण्यासाठी आणि दत्तक घेण्यासाठी एक आदर्श ठेवला आहे.

FAQ (वारंवार विचारले जाणारे प्रश्न)

e₹ UPI किंवा इतर फंड ट्रान्सफर मोड्स (NEFT/RTGS/IMPS) पेक्षा किती वेगळे आहे?

e₹ हा पैशाचा एक प्रकार आहे, भौतिक चलनाचे डिजिटल प्रतिनिधित्व आहे, तर UPI किंवा इतर निधी हस्तांतरण पद्धती हे पेमेंटचे प्रकार आहेत. त्यामुळे, e₹ चा वापर पेमेंटपुरता मर्यादित नाही. e₹ हे ‘युनिट ऑफ अकाउंट’ आणि महत्त्वाचे म्हणजे ‘स्टोअर ऑफ व्हॅल्यू’ चा उद्देश देखील पूर्ण करते कारण ते रिझर्व्ह बँकेच्या ताळेबंदावर दावा दर्शवते.

e₹ हे बिटकॉइन सारख्या क्रिप्टोकरन्सीसारखेच आहे का?

क्र. ई₹ हे बिटकॉइन सारख्या इतर क्रिप्टोकरन्सींच्या विपरीत चलनाच्या नोटांचे डिजिटल स्वरूप आहे. e₹ चे अंतर्गत मूल्य आहे आणि RBI द्वारे नियंत्रित केले जाते.

केंद्रीय बँक डिजिटल चलन (CBDC) म्हणजे काय?

सेंट्रल बँक डिजिटल करन्सी (CBDC), ज्याला डिजिटल रुपया किंवा eRupee म्हणूनही ओळखले जाते, हे केंद्रीय बँकेद्वारे जारी केलेल्या चलनी नोटांचे डिजिटल स्वरूप आहे. ते बँकांकडून जारी केलेल्या CBDC वॉलेटमध्ये ठेवले जाते

डिजिटल रुपया कुठे वापरता येईल?

डिजिटल रुपया भौतिक चलनाप्रमाणेच विविध व्यवहारांसाठी वापरला जाऊ शकतो. हे अधिकृत व्यापारी, ऑनलाइन प्लॅटफॉर्म आणि इतर पेमेंट गेटवेवर स्वीकारले जाईल.

मी माझा व्यवहार इतिहास कसा पाहू शकतो?

डिजिटल रुपी ॲप तुम्हाला तुमचा व्यवहार इतिहास दाखवेल.

Mutual Fund information in Marathi

Motivational Quotes in Marathi